Wat is het Prikkelbaar Darm Syndroom… En wat is het niet?

Heb jij de diagnose Prikkelbaar Darm Syndroom gekregen? Maar weet je nu eigenlijk nog niet heel goed wat je daarmee moet? Dat is helemaal niet vreemd, want de diagnose PDS is niet heiligmakend. In dit artikel ga ik hier dieper op in.

Wat is het Prikkelbaar Darm Syndroom?

Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS) is een heel bekende diagnose tegenwoordig. Iedereen die met buikklachten rondloopt die niet te linken zijn aan een ernstige aandoening, lijkt deze diagnose te krijgen. Verwar PDS niet met de ziekte van Crohn, Coeliakie of Colitis ulcerosa. Dit zijn serieuze darmaandoeningen waar men flink ziek van kan zijn. Nee, PDS lijkt een beetje de vergaarbak te worden van onverklaarbare buikklachten. Het komt bij ongeveer 12% van de voornamelijk Westerse bevolking voor en omvat de volgende mogelijke klachten:

• Constipatie
• Dunne ontlasting of zelfs diarree
• Erg stinkende ontlasting, verrotte eieren lucht
• Plotselinge enorme aandrang
• Buikpijn, kramp, steken
• Opgeblazen gevoel en winderigheid
• Ongemak in de buik na het eten
• Misselijkheid

De frequentie van de klachten verschilt ook per persoon. De één ervaart deze klachten dagelijks, de andere veel minder vaak. Soms is er een link met voeding, soms ook niet. De ene keer zijn de klachten ‘vervelend’ de andere keer juist best ernstig. Er is dus geen eenduidig beeld van hoe PDS er uit ziet.

Wat is het Prikkelbaar Syndroom niet?

En dit is meteen het euvel met PDS, het ‘ziektebeeld’ is enorm wisselend. De ene is altijd verstopt, de ander loopt bij wijze van spreken leeg. De ene ervaart het heel erg tijdens stress, de ander juist met eten. Mijn huisarts gaf ook eerlijk toe, toen ze mij die diagnose gaf, dat het eigenlijk een flauwe diagnose is, omdat PDS in wezen geen ziekte is. Meer een label om aan te duiden dat iemand ‘regelmatig klachten heeft in de buik en darmen, zonder aanwijsbare reden’. Vaak geeft het wel een zekere rust bij mensen te weten dat er een aanduiding is, maar geen serieuze aandoening.

Maar dan? De klachten blijven en de huisarts kan vaak niet verder helpen dan pijnstilling of laxeermiddelen voorschrijven als de klachten heftig zijn en doorsturen naar een diëtist. Vaak is deze ‘diagnose’ dan ook het einde van de lijn voor veel mensen. En dat is jammer, want de klachten zijn echt, ze moeten ergens vandaan komen en in het reguliere traject is er vaak geen goede oplossing die de oorzaak aanpakt. Logisch ook, want ze weten vaak niet waar de oorzaak ligt!

Even een lans breken: Ik hoor veel verhalen van goeie huisartsen die verder kijken en graag meedenken in oplossingen. Het komt steeds vaker voor dat een huisarts de mens holistisch benadert en dat er ook gekeken wordt naar stress, slapen, voedingspatroon en eventuele tekorten. Mijn advies is dan ook echt om als je PDS-klachten hebt, je huisarts in te schakelen. Hoe frustrerend het etiket PDS misschien ook is, het helpt je ook om verdere onderzoeken te laten doen, want je hebt nu wel wat in je dossier staan als een soort van uitgangspunt.

Veel voorkomende oorzaken van PDS

Toch zijn er zeker wel aanwijsbare oorzaken voor PDS en deze kun je tot op zekere hoogte ook bij je huisarts na laten kijken. Voor een groot deel moet je wel een therapeut (darmspecialist, natuurgeneeskundige, orthomoleculair therapeut) in de arm nemen. Tips daarover lees je onderaan dit artikel.

Wat je ook in je achterhoofd moet houden, is dat PDS-klachten vaak meerdere oorzaken hebben. Eentje kan de oorsprong zijn, maar kan een sneeuwbaleffect van andere redenen veroorzaken omdat het niet op tijd aangepakt wordt.

Glutensensitiviteit: Dit is een ‘biggie’. Glutensensitiviteit wordt niet opgepikt in darmonderzoeken omdat het geen ernstige schade geeft als bijvoorbeeld coeliakie. Maar glutensensitiviteit bestaat wel degelijk. En het advies om meer vezels te eten uit volkoren producten, is dan eigenlijk verkeerd omdat dit de klachten juist verergert. Klachten van glutensensitiviteit zijn o.a. wisselende ontlasting, plakkerige ontlasting, gasvorming, rommelende buik en weinig energie. Je kunt hier thuistesten voor krijgen, maar eenvoudige manier om te ervaren of het (enige) verlichting geeft, is door drie weken lang geen gluten te eten. Je zult waarschijnlijk een duidelijk verschil merken in je ontlasting en een rommelende buik.

Parasieten of schimmels: Een flinke schimmelinfectie als Candida of een parasiet, kan ook hele vervelende darmklachten geven. Ja, veel mensen hebben schimmels en/ of een parasiet in zich en nee, lang niet iedereen heeft daar last van. Maar als je gluten hebt laten staan en weinig verbetering merkt, kan het lonen om een ontlastingsonderzoek te laten doen om te zien of je extra passagiers hebt die de boel verstieren. Een aangepast dieet en protocol om ze de deur te wijzen is dan nodig.

Te weinig maagzuur: Al eerder schreef ik over maagzuur en waarom je waarschijnlijk eerder te weinig maagzuur hebt, dan teveel. Dit heeft ook invloed op je buik en darmen omdat elk onderdeel van je spijsvertering goed moet lopen voor een prettige vertering. Loopt het ergens spaak, dan krijg je daar op een bepaald moment klachten van. Wanneer je te weinig maagzuur hebt, wordt je eten niet goed voorverteerd en de bacteriën in je dikke darm reageren daar dan op met gasvorming of krampen. Dit kan leiden tot diarree.

Dysbiose in je darmflora: Ook hier heb ik al eens over geschreven. Als je darmflora niet in balans is en er te veel ‘slechte’ bacteriën zijn, wordt je eten niet goed verteerd en krijg je sneller last van klachten. Een gezond microbioom is van groot belang voor een goede gezondheid en het blijkt meer en meer een belangrijke link te zijn naar PDS.

Verkeerde voeding: Soms is de oorzaak iets minder sinister. Alles wat je eet, is van invloed op je darmflora. Goede voeding voedt goede bacteriën, verkeerde voeding voedt de verkeerde bacteriën. Voorbeeld: sterk bewerkt fabrieksvoedsel en witte koolhydraten voeden de slechte bacteriën. Lees het artikel dat ik hierboven heb gelinkt voor meer informatie daarover. Dus hoe lekker of dat taartje ook is en hoe vies je koffie zonder suiker misschien ook vindt, als je er klachten van krijgt, is het gewoon niet slim om daar mee door te gaan. Dat een ander er geen klachten van krijgt, is geen reden voor jou om er mee door te gaan.

Persoonlijke noot: Sinds ik geen galblaas meer heb en ik vaak PDS-klachten kreeg, kan ik absoluut geen patat meer verdragen. Binnen een uur heb ik nare kramp en tot de volgende dag heb ik diarree. Ik vind patat heel lekker. Echt, zó fout, maar ik geniet oprecht van een patatje. Helaas moet ik dat bekopen met flinke buikpijn. Eet ik dan nooit meer patat? Dat niet, maar wel flink minder.

Stress: Dit is een interessante, want veel mensen zullen zich herkennen in de stress-diarree of -verstopping ten tijden van spanning en wanneer er iets vervelends staat te gebeuren. Maar wanneer je chronisch last hebt van stress en spanning, kan dit dus ook langdurige prikkelbare darm syndroom klachten geven. Maar! En nu komt het: een darmflora die flink uit balans is, kan je gemoed ook negatief beïnvloeden. Lees hier maar. Dus hoewel het verstandig is om de oorzaak van stress proberen aan te pakken, is het helemaal geen gek idee om dan ook je darmflora te verbeteren. Dit zou je heel goed kunnen helpen om die stress beter het hoofd te bieden.

Zelfhulp bij Prikkelbaar Darm Syndroom

Naast uitvogelen wat jouw onderliggende oorzaak zou kunnen zijn, zijn er ook een paar dingen die je zelf kunt doen die verlichting kunnen geven:

• Wees even heel streng voor jezelf en let op wat je eet en drinkt. Glutenvrij, lactosevrij, suikervrij, frituurvrij – dat sowieso. Maar laat koffie, zwarte thee, frisdrank en alcohol ook een poos staan. Houd zeker wel 6 weken aan en noteer je voortgang.
• Eet meer levensmiddelen waar je darmen blij van worden. Prebiotische vezels, gezonde vetten en probiotische voedingsmiddelen.
• Ga actief bezig met je microbioom. Ga naar buiten, eet een appel of geplukt fruit met ‘vieze handen’, ban verstopte antibiotica uit je huis en blijf in beweging. Let ook op stress en zoek hier hulp bij als je het niet zelf het hoofd kunt bieden.
• Neem een probiotica supplementen om de diarree op natuurlijke manier een halt toe te roepen. S. Boulardii van Bio Kult is specifiek gemaakt voor diarree en kan ook enorm helpen bij prikkelbaar darm syndroom klachten.

Conclusie

Prikkelbaar Darm Syndroom is geen diagnose, omdat er vaak geen aanwijsbare oorzaken voor te vinden is. Het is meer een label en in veel gevallen een eindstation qua behandeling door de huisarts. Leefstijl en langdurige problemen in de darmen liggen vaak ten grondslag aan PDS en daar ligt vaak ook de oplossing voor veel klachten van PDS.

Evengoed is het zeker zinvol om dit met je huisarts te bespreken. Veel huisartsen staan tegenwoordig open om verder te kijken en kunnen vaak helpen bij het vinden van juiste hulp – ook als de klachten een mentale oorsprong hebben. Natuurgeneeskundige therapeuten hebben vaak meer mogelijkheden om verder te kijken, maar als je niet aanvullend verzekerd bent, kan dit erg duur zijn. Check daarom je zorgverzekering om te zien wat die vergoedt. Er bestaan ook goede thuistesten voor bijvoorbeeld glutensensitiviteit, ontlastingsonderzoek of candida.

Wees terughoudend met het nemen van pijnstilling voor darmklachten, omdat die vaak bijwerkingen hebben die je klachten uiteindelijk zullen verergeren. Probeer eerst je voeding aan te passen en je microbioom te herstellen. Ik begrijp dat er genoeg situaties te bedenken zijn waarbij pijnstilling gewoon nodig is, maar gebruik het bewust en naast een aangepaste leefstijl is mijn advies.