Veel van de gebakken en gefrituurde dingen die we tegenwoordig kunnen krijgen op de markt, in een cafe en voor thuis, zijn bereid met zonnebloemolie. Nu denken de meesten van ons dat dit geen probleem is. Zonnebloemolie is immers rijk aan Omega-6? En dat hebben we toch nodig? Helaas ligt de werkelijkheid iets genuanceerder, zoals met bijna alles aangaande gezondheid. Een overzicht…
Omega-6
Omega-6 is een meervoudig onverzadigd vetzuur (MOV), tesamen met Omega-3. Deze zijn weer verder onder te verdelen in verschillende onderdelen. De belangrijkste onderdelen van Omega-3 zijn DHA en EPA, het belangrijkste onderdeel van Omega-6 is Arachidonzuur. Arachidonzuur is essentieel voor het stoppen van ontstekingsprocessen, werkt bloeddrukverlagend, remt trombosevorming en de aanmaak van cholesterol en stimuleert afweercellen. Op zich dus hele goede eigenschappen. Arachidonzuur zit voornamelijk in wild en zoetwatervis.
Een andere bron van Omega-6 is linolzuur, iets dat we kennen van de zonnebloemolie. Linolzuur zit veel in granen, zonnebloem- en maiskiemolie e.a. Het probleem met linolzuur is dat dit wel omgezet kan worden in Arachidonzuur, maar dat dit verzadigde vetten nodig heeft om dit te doen. Is hier niet voldoende van aanwezig, of anders gezegd: wordt er naar verhouding meer linolzuur genuttigd dan Omega-3 vetzuren, dan vindt er een zgn. stapeling van linolzuur plaats. En dit werkt ontstekingsprocessen in de hand.
Dus linolzuur op zich is niet slecht, het is de verhouding waarin en de manier waarop het genuttigd wordt dat een probleem geeft. Eigenlijk zou je linolzuur koud en rauw moeten nemen in de vorm van bijvoorbeeld koudgeperste zonnebloemolie.
Andere bronnen van linolzuur zijn:
- Planten margarine
- Zonnebloem olie
- Mais(kiem) olie
- Tarwekiemolie
- Soja olie (sla olie)
Wat gebeurd er als je linolzuur gaat verhitten? Het verhitten van hoog onverzadigde oliën en in het bijzonder het opnieuw verhitten (frituren zoals bijv het bakken van vis, oliebollen etc) leidt tot hoge niveau’s van de toxische stof hydroxy-trans-2-nonenal (HNE) in de voeding. Deze stof wordt gemakkelijk opgenomen door het lichaam en staat bekend om zijn schade aan eiwitten, DNA en andere biologische moleculen.HNE wordt gevormd uit de oxidatie van linolzuur, andere onderzoekers hebben deze stof gekoppeld aan ziekten zoals aderverkalking, beroertes, Parkinson’s, Alzheimer, Huntingdon en leveraandoeningen. Bron.
Margarine
Het probleem verder met (goedkope) zonnebloemolie, margarines en slaolie is dat deze grotendeels uit linolzuur bestaan vanwege de zogenaamde goede eigenschappen van Omega-6. Dit is op zich geen verkeerd statement, maar het wordt helaas niet waargemaakt door het product zelf. Dit komt omdat margarines zodanig bewerkt zijn dat de anders vloeibare onverzadigde vetten vast worden. Dit doen ze de door watermoleculen toe te voegen aan de vetcellen waardoor ze vast van structuur worden. Dit proces wordt ook wel hydrogenering genoemd. Verder zijn er hoge temperaturen (260 graden Celcius) nodig om deze reactie te bewerkstelligen. Verhitting dus, van linolzuur, plus hydrogenering. En ik denk dat het wel bekend is wat voor soort vet gehydrogeneerd vet is… precies: TRANSVET! Het allerslechtste vet dat er bestaat.
Op twee manieren
We worden dus op verschillende fronten volgestopt met ontstekingsopwekkend linolzuur of een overschot aan Omega-6 en met transvetten: Via margarines in koekjes, caramel, pindakaas, cake en gebak en via het frituutvet dat we gebruiken of dat horecabedrijven gebruiken. Dus het is tamelijk lastig om het te omzeilen. Dit gezegd hebbende zijn er natuurlijk wel dingen die je makkelijk kunt doen. Als eerste is het vermijden van de koek en cake sectie van je supermarkt zeer belangrijk. Ook broodbeleg en bepaalde toetjes (vooral met koek en/ of caramel) kunnen transvet bevatten. Ten tweede adviseer ik om te frituren in kokosolie.
Verder is het belangrijk de balans Omega-3/ Omega-6 goed te krijgen. Voor een goede balans moet je denken aan een verhouding van 2:1 dus voor elk voedingsmiddel dat Omega-6 bevat moet je twee keer een Omega-3 voedingsmiddel nuttigen. En zorg dat je zoveel mogelijk rauwe, koudgeperste olie nuttigt.
Hoe zat het ook alweer?
- Linolzuur is een onderdeel van de Omega-6 familie. Er zijn dus andere en betere bronnen van Omega-6 te krijgen dan alleen uit linolzuur. Denk aan wild vlees en zoetwatervis.
- Linolzuur is oké zolang het rauw (dus koud geperst) en onverhit gegeten wordt. Zodra linolzuur verhit wordt, wordt het in essentie kankerverwekkend.
- Een stapeling van linolzuur, dus een teveel aan linolzuur in je dieet, werkt allergieën, ontstekingen en astma in de hand. Mocht je regelmatig last hebben van ontstekingen in je lichaam, dan is het waardevol te kijken naar de hoeveelheid linolzuur die je tot je neemt.
- Kies daarom het liefst voor koudgeperste, plantaardige olie en gebruik die als dressing of om je gerecht mee te verrijken. Wil je wokken, frituren of roerbakken, kies dan voor kokosolie of boter.
© 2010-2012 Eet Goed, Voel je Goed. ALL RIGHTS RESERVED.
Prima artikel over met name de zeer schadelijke effecten bij verhitting van zonnebloemolie. Het is dan ook onbegrijpelijk dat zelfs in de natuurvoedings winkels nog vele artikelen, zoals chips, bereid zijn met zonnebloemolie. Met als argumenten(van de fabrikanten) het is goedkoop, en als de klant dat wil, gebruiken we zonnebloemolie.
Wellicht kan uw organisatie ‘landbreed’ aandacht vagen voor dit onderwerp.
met groet,
jan de wilde
Hoi Heleen!
Ik probeer het gebruik van zonnebloemolie te vermijden. Laatst kwam ik er pas achter dat olijfjes van de versafdeling en zongedroogde tomaten wel op zonnebloemolie liggen. Is dit minder schadelijk denk je? Omdat de olie misschien onverhit zou zijn gebleven?
Groetjes Francine
Graag verwijs ik naar de uitleg van Frits van der Blom . Hij legt precies uit welke vetten je het beste kunt gebruiken en geeft ook lezingen hierover: “VET ZIEK VAN ZIEK VET”.
Carin.
Nu gebruik ik heel veel ricedream. Heel lekker.Ik vind het namelijk heel makkelijk en een goede vervanger van amandelmelk.
Echter staat zonnebloemolie bij de ingredienten. Dus ook niet goed dan? Heleen kan ik deze beter niet meer kopen?
groetjes carola
Hoe zit het met pinda (arachide) olie Heleen, weet je daar ook iets over?
Mooi helder stuk, Heleen! Fijn om over dit onderwerp nog eens goed uitgelegd te kunnen lezen, nu snap ik het meer dan ‘ongeveer’….
Groet,
Caroline
Wij bakken de frietjes ook in de rijsteolie, Juist om de smaak en niet vetachtige Friet, Ik merk dat mijn maag protesteerd bij ossewit en bij rijstolie niet. Ossewit vinden wij enorm stinken en is erg smaakbepalend voor de friet. Kokosolie is te kostbaar. Heleen ik ben benieuwd wat jij van de nieuwe trent rijstolie vindt?
Ik gebruik het steeds meer juist omdat het niet smaakbepalend voor een gerecht is. Natuurlijk heb ik kokosolie,olijfolie,roomboter en ik wissel veel af. Ik woon in de stad en bij de AH XL en Jumbo kan jezelfs rijstolie al bij het frituurvet vinden! Ze zeggen dat deze olie anti-oxidanten bevat, cholesterolverlagend werkt. Het rookpunt is 245 gragen en het heeft een hoog gehalte aan vitamine E, puur natuur en niet bewerkt.
Als ik frite maak altijd in ossewit is zo lekker
Bakken roerbakken in kokosvet roomboter of in een goede olijfolie
Grt Annie
Ik werd rijstolie aangeraden om te frituren. Enige ervaring mee ?
Wij bakken ook sinds een tijdje in rijstolie en dat bevalt super! Volgens mij is kokosolie het allergezondste, maar dat is een beetje boven ons budget. Rijstolie is in ieder geval al een stuk beter dan zonnebloemolie. Het geeft een heerlijke smaak aan de frietjes en het geeft niet zo’n vieze frietlucht, wat wij bij zonnebloemolie wel hadden. Een aanrader dus 🙂
AAAH, ik bak altijd onze friet in zonnebloemolie! das nou jammer…! maar eens kijken naar een goed en goedkoop alternatief 🙂
De “goede” alternatieven zijn ossenwit of kokosolie. Kokosolie is niet goedkoop, maar omdat je er een keer of 50 in kan bakken komt het uiteindelijk wel voordelig uit.
Ossewit bevat anti-bruismiddel E900, tenminste, als je het in de supermarkt koopt. Als je daarover leest dan vraag ik me af of ossenwit uit de supermarkt wel zo wenselijk is?
Mag je zonnebloemolie dan helemaal niet verwarmen? Wel nog in de sla doen? Ik ben beetje verward.
Hoi Ruth,
In het artikel geef ik aan dat je (koudgeperste) zonnebloemolie inderdaad beter onverhit kan gebruiken, dus op de sla is prima.
Groeten
Heleen