Antioxidanten en Vrije Radicalen uitgelegd

Je zal regelmatig gehoord hebben van antioxidanten en vrije radicalen. Maar om nou precies uit te leggen wat ze zijn en wat ze doen, dat weet niet iedereen. Daarom vandaag een eenvoudige uitleg van deze twee.

Wat zijn Antioxidanten?

Antioxidanten zijn moleculen die vrije radicalen bestrijden in je lichaam. Vrije radicalen zijn dingetjes die vrij komen in het lichaam bijvoorbeeld bij toxische belasting of stress. Vrije radicalen worden gelinkt aan verschillende gezondheidsaandoeningen waaronder diabetes, hart- en vaatproblemen en kanker.

Je lichaam heeft een afweermechanisme hiertegen en dat zijn de antioxidanten. Deze houden de vrije radicalen in toom. Maar we krijgen ook antioxidanten binnen via onze voeding (als het goed is!). Fruit, groenten en voedingsmiddelen rijk aan vitamine C en E zijn belangrijke bronnen van antioxidanten.

Wat zijn Vrije Radicalen?

Vrije radicalen worden continu gevormd in je lichaam. Dat is een natuurlijk proces want bij elk proces waar zuurstof voor nodig is, ontstaan vrije radicalen. Zonder antioxidanten zouden deze vrije radicalen de boel heel snel kunnen laten escaleren en zelfs tot de dood kunnen leiden.

Even voor je beeldvorming: Ga nu niet in termen van ‘goed’ en ‘slecht’ denken zoals men ook geneigd is te doen met bijvoorbeeld cholesterol. Vrije radicalen hebben namelijk ook belangrijke functies die essentieel zijn voor de gezondheid. Bron Je immuunsysteem heeft bijvoorbeeld vrije radicalen nodig om bepaalde infecties te kunnen bestrijden. Bron

Zie het dus liever als een balans die continu bewaakt moet worden. Wanneer vrije radicalen de overhand krijgen, gaat het mis en kom je in een staat van ‘oxidatieve stress’ terecht. Langdurige oxidatieve stress kan je DNA en andere belangrijke moleculen in je lichaam beschadigen. Het kan zelfs tot celdood leiden. DNA schade verhoogt ook je kans op kanker. Bron en Bron

Factoren die Vrije Radicalen en Oxidatieve Stress in de hand werken

Er zijn meerdere leefstijl, stress en omgevingsgerelateerde factoren die de overmatige aanmaak van vrije radicalen en versnelling van oxidatieve stress in de hand werken. Om er een paar te noemen:

• luchtvervuiling
• sigarettenrook
• overmatig alcohol gebruik
• gifstoffen
• verhoogde bloedsuikerspiegel
• hoge inname van linolzuur Bron
• overmatig zonnebaden
• te weinig antixodanten
• zware metalen
• medicatiegebruik
• ontstekingen
• en nog veel meer andere zaken die schade geven aan de gezondheid

Wanneer je langdurig te kampen hebt met oxidatieve stress, kan dit hele nare gevolgen hebben voor je gezondheid waaronder hart- en vaatziekten of bepaalde soorten kanker. Meer informatie over oxidatieve stress, vind je hier.

Antioxidanten in Voeding

Je begrijpt het, zonder antioxidanten kunnen we niet leven. Gelukkig maakt ons lichaam zelf al een bepaalde hoeveelheid antioxidanten aan waaronder gluthation.

Maar niet alleen menselijk leven is afhankelijk van antioxidanten. Elk leven op onze planeet staat of valt daarbij. Elke plant en elk dier heeft zijn eigen afweermechanisme tegen vrije radicalen en produceert zijn eigen antioxidanten. Met andere woorden: je vindt antioxidanten in elk volwaardig voedingsmiddel hetzij plantaardig, hetzij dierlijk.

Groene thee, pure chocolade en bessen staan bekend als echte antioxidanten powerhouses. Maar ook koffie en in zekere mate ook dierlijke producten zijn goeie bronnen van antioxidanten. Maar over het geheel genomen zijn planten de beste bronnen hiervan. Bron

Soorten Antioxidanten in Voeding

Er zijn grofweg drie verschillende soorten antioxidanten die we terugvinden in onze voeding en om verschillende redenen nodig hebben:

• Vitamine C: Wateroplosbaar en betrokken bij ontzettend veel processen in ons lichaam.
• Vitamine E: Vetoplosbaar en ontzettend belangrijk bij de bescherming van onze celmembranen tegen oxidatieve schade.
• Flavonoïden: Een groep plantaardige antioxidanten betrokken bij legio bioschemische processen. Bron

Dit zijn niet de enige antioxidanten die er bestaan, maar wel de meest bekende. Andere noemenswaardige stoffen zijn die in kurkuma en olijfolie. Die zijn niet alleen antioxidant maar ook ontstekingsremmend waardoor het waardevolle voedingsmiddelen zijn.

Antioxidanten als Supplementen

De vraag is nu: is het de moeite waard om antioxidanten als supplement te nemen? Mijn korte antwoord daarop is ‘nee’.

Het lange antwoord heeft er mee te maken dat er ook een risico verbonden is aan een te hoge inname van antioxidanten en met name met supplementen die vaak maar een enkel antioxidant en dan ook nog synthetisch, bevatten. Antioxidanten werken het beste als ze opgenomen kunnen worden in hun natuurlijke vorm. Dus eet plenty fruit, groenten en noten en pas je leefstijl aan om oxidatieve stress tegen te gaan.

Antioxidanten die je vindt in bijvoorbeeld multivitaminen zijn van dusdanig late dosering dat die geen probleem vormen, maar een gezond en volwaardig dieet moet wel je basis zijn.

Conclusie

Antioxidanten en vrije radicalen zijn een belangrijk onderdeel in een goede gezondheid. Balans is hierbij het sleutelwoord. Laat je dus niet door allerlei marketingonzin bang maken dat je direct ziek wordt van vrije radicalen, maar besef dat je die ook nodig hebt. Zorg voor een gevarieerd voedingspatroon rijk aan verse groenten, fruit, peulvruchten en dierlijke producten waarbij je let op de hoeveelheid antioxidanten die je daarmee binnenkrijgt: onbewerkte plantaardige bronnen zijn het best. Aanvullen met supplementen is niet direct nodig en zou alleen in samenspraak met therapeut of arts gedaan moeten worden.