Het GAPS Dieet: Hulp bij Voedselallergieën & Spijsverteringsproblemen?

Het GAPS dieet, oftewel het Gut And Psychology Syndrome, is een intensief en darmherstellend protocol dat ingezet kan worden bij gezondheidsklachten gerelateerd aan de darmen. Het wordt ook aangeprezen als ondersteuning bij AD(H)D, schizofrenie en zelfs autisme. Anekdotische voorvallen laten positieve berichten hierover horen.

Maar vandaag wil ik het vooral hebben over hoe het GAPS dieet kan helpen wanneer jij of je kind kampt met voedselovergevoeligheden, een lekkende darm, spijsverteringsklachten en de verdere klachten die hieruit voortkomen.

GAPS in het kort

Laat me het GAPS dieet even in het kort uitleggen, als een soort overzicht. Kort gezegd ga je heel puur en onbewerkt eten. Geen pakjes, zakjes of andere bewerkte voedingsmiddelen. Die worden volledig geëlimineerd.

• Je haalt tijdelijk een aantal voedingsmiddelen uit je eetpatroon die vaak voor verteringsproblemen zorgen, zoals granen en bonen.
• Van de andere voedingsmiddelen ga je testen of je ze goed verteert en tolereert met behulp van een eliminatiedieet. Binnen het GAPS dieet wordt dit het ‘Introductiedieet’ genoemd.
• Daarna volgt een herstellende fase, die langer of korter kan duren, afhankelijk van de ernst van je klachten en hoe snel je lichaam zich weet te herstellen.
• Je eet zoveel mogelijk voeding met een hoge voedingswaarde die jouw herstel zoveel mogelijk ondersteunt.
• Na verloop van tijd kun je vaak stap voor stap weer voedingsmiddelen toevoegen die je eerst niet goed verteerde of tolereerde.
• Als laatste ga je ook de granen weer testen, te beginnen met de glutenvrije.
• Het doel is altijd dat je zoveel mogelijk weer zonder klachten kunt eten. Het dieet is gericht op herstel. Dus naarmate je vertering, je darmflora en tolerantie verbeteren, kun je weer meer variatie aanbrengen. (Bron)

Voor wie?

Het GAPS dieet wordt vaak geassocieerd met een dieet voor kinderen met autisme of ADD enzo. Dit is deels waar, maar het dieet is eigenlijk een heel krachtig en herstellend dieet dat zelfs mensen met enorm zware darmklachten kan helpen opknappen. En dit geldt dus voor zowel kinderen als volwassenen. Ook als je kampt met (stevige) voedingsintoleranties, kan het zeer de moeite waard zijn om dit dieet te gaan doen.

Darmgezondheid is veelomvattend

Gezonde darmen – daar gaan we weer! – zijn essentieel voor een goeie, robuuste gezondheid. In de darmen ligt de basis voor heel veel lichaamsfuncties die op hun beurt je welbevinden en psychisch functioneren beïnvloeden. Alleen al daarom is het zo belangrijk om je darmgezondheid heel serieus te nemen en het GAPS dieet te overwegen.

Juist omdat het zich richt op het herstel van je darmcellen (o.a. lekke darm), je darmflora (o.a. candida en SIBO), je vertering (bepaalde intoleranties), het ondersteunen van je detox-systemen (andere intoleranties) en het beter in balans brengen van je immuunsysteem (ontstekingen, allergieën, etc.).

Wat mag je niet meer eten?

Het GAPS dieet is er op gericht om voedingsmiddelen die de darmwand en darmflora verstoren, te mijden. De lijst met voedingsmiddelen die je tijdens het dieet daarom niet mag nuttigen ziet er als volgt uit:

• granen (ook glutenvrije granen en pseudogranen als boekweit en quinoa)
• aardappels (wit en zoet)
• alle soorten suiker, ook de kunstmatige zoetstoffen (honing is uitgezonderd)
• zetmeelrijke groenten als pastinaak en artisjok
• zetmeel als tapioca en arrowroot
• melkproducten, met als uitzondering harde kazen en gefermenteerde melkproducten als yoghurt en melkkefir. Alleen als je lactose en melkeiwit kunt verdragen
• bonen en peulvruchten
• alcohol en koffie
• kleurstof en kunstmatige toevoegingen aan voedingsmiddelen

Wat mag je wel eten?

Ondanks de beperkingen van bovenstaande lijst, blijft er genoeg over om heerlijk van te eten.

• Zelfgemaakte bottenbouillon
• Alle vlees, vis en schaaldieren. Ook eieren zijn toegestaan.
• Orgaanvlees
• Verse groenten en vers fruit
• Gezonde vetten als roomboter, olijfolie en avocado.
• Noten en zaden, eventueel geweekt om het fytinezuur af te breken.
• Kokosmelk zonder toevoegingen
• Keltisch zeezout en andere smaakmaker. Knoflook wordt ook aangeraden.
• Koudgeslingerde honing met mate.
• Probiotica worden (op een bepaald moment) ingezet om de darmflora te herstellen.

De volledige lijst met toegestane voedingsmiddelen vind je in het boek van Natasha Campbell McBride.

Doel van het GAPS dieet

Het uiteindelijke doel van het GAPS dieet is dus herstel van je darmen. Het is dus niet een tijdelijk eliminatiedieet zoals het FODMaP dieet (waar overigens niks mis mee is). Maar een langdurig en intensief protocol waarbij je bewust veel voedingsmiddelen mijdt die de darmen kunnen beschadigen.

Elke hap voedsel die je gedurende de dag naar binnen werkt, heeft invloed op je darmen en je gezondheid – ten goede of ten slechtste. Door je dit bewust te worden en heel gericht te kiezen voor herstellende voedingsmiddelen kan voeding daadwerkelijk jouw medicijn worden.

Ondersteuning bij GAPS

Ik kan me zo voorstellen dat het een aantrekkelijk idee is om echt klachtenvrij te zijn en gewoon zonder diarree, buikpijn, hoofdpijn en andere darm-gerelateerde klachten door het leven te kunnen gaan. Maar ik denk ook dat dit dieet best wel overweldigend kan zijn. Daarom raad ik je van harte aan om een therapeut in de arm te nemen om je hierin te begeleiden. Dat kan bij iemand ’thuis’ maar ook op afstand. Net wat jij prettiger vindt.

Conclusie

Elk jaar komen nieuwe diëten op de markt die allerlei wonderen beloven. Afvallen is de grootste motivator, maar als je dagelijks met (heftige) klachten loopt die niet een direct aanwijsbare reden hebben, zijn al die hippe diëten leuk, maar die zullen je niet helpen! Het GAPS dieet gaat al een tijdje mee en is niet hip of trendy, maar gedegen en gericht op herstel.

Mijn advies is dan om wanneer je met de huisarts niet veel verder komt met je klachten er niet iets heel kwalijks aan de hand is, het GAPS dieet te overwegen.

Mijn dank gaat uit naar Bio Kult en Henderina Mantel van Mijn Gezonde Darmen voor de informatie en inspiratie voor dit artikel!