Oxytocine – Het Knuffelhormoon

Knuffelen:
Hug (ENG)
Knuddlen (DUI)
Embrasser (FR)
Omfamna (ZWE)
Knuse (DE)
Abrazar (SP)

Aanraking is misschien wel de oudste manier van genezen. Bij buikpijn wrijf je voorzichtig over je buik. Als je je stoot, wrijf je automatisch over de pijnlijke plek en bij iemand die het moeilijk heeft, leg je even een arm om de schouder.

De Zweedse professor in de fysiologie Kerstin Uvnäs Moberg onderzocht waarom aanraken zo aangenaam is en vond een biologische verklaring. Door massage (aanraking en warmte) neemt het hormoon oxytocine toe. Oxytocine – waar ook vrouwen die borstvoeding geven veel van aanmaken – stimuleert een vredig en rustig gevoel en de neiging voor anderen te willen zorgen. Een flinke hoeveelheid van dit hormoon in je lichaam bevordert bovendien het ontspannen van de spieren en brengt de bloeddruk omlaag.

Stukje geschiedenis

Oxytocine is ontdekt in 1909, toen de Britse farmacoloog Henry Dale ontdekte dat een uit menselijke hersenen afkomstige substantie contracties kon veroorzaken bij zwangere katten. Hij noemde deze stof naar het Griekse woord okytokine voor “snelle geboorte” en decennialang was het enkel bekend als zwangerschapshormoon vanwege de rol in de bevalling en bij het op gang brengen van de borstvoeding.

In de zeventiger jaren van de twintigste eeuw werd het duidelijk dat oxytocine meer dan alleen een hormoon is, het is ook een neurotransmitter. Het wordt tijdens sociale interactie en seksuele activiteit vrijgemaakt uit de hypothalamus en wordt opgevangen in het emotionele centrum van de hersenen, het limbisch systeem. Deze ontdekking was het begin van een golf van onderzoek over de rol van oxytocine in het lichaam.

Oxytocine wordt door iedereen aangemaakt bij positief onderling contact, zoals bij aankijken, aanraken, knuffelen en vrijen. Bij zowel mannen als vrouwen komt dit hormoon vrij bij prettig huidcontact, zoals bijvoorbeeld bij massage.

Effecten

Onze huidige manier van leven beperkt op velerlei wijze de spontane uitscheiding van natuurlijk oxytocine. We brengen minder tijd door met anderen, zowel fysiek als psychologisch, en we besteden meer tijd aan werk en andere activiteiten. Het toegenomen tempo van werk en sociale activiteiten heeft tot gevolg dat we amper tijd of energie hebben om gewoon tijd door te brengen met elkaar. Naarmate we meer inzicht krijgen in het belang van een goede balans tussen stress en rust en ontspanning, kunnen we bewust kiezen voor activiteiten die oxytocine vrijmaken zonder negatieve bijeffecten. Een massage kan ons helpen te ontspannen en genieten van de prettige effecten van oxytocine in ons lichaam. Volwassenen die worden gemasseerd hebben een lagere bloeddruk, lagere hartslag en minder stresshormoon in hun bloed; effecten die de gezondheid stimuleren.

Dat volwassen mensen oxytocine aanmaken als ze zich lichamelijk verwend voelen, is allang bewezen. Er zijn proeven gedaan waarbij van proefpersonen bloed is afgenomen voorafgaand aan een hartverwarmende massage. Na zo’n massage blijkt het bloed duidelijk meer oxytocine te bevatten.

Kleuters die als baby’tje sterk verwaarloosd zijn, maken in de hersenen duidelijk minder van de ‘knuffelhormonen’ oxytocine en vasopressine aan dan kinderen die van kleins af aan door liefhebbende ouders in de watten zijn gelegd. Mensen produceren deze knuffelhormonen wanneer ze aandacht, liefde en warmte krijgen.

Er bestonden al theorieën die stellen dat kinderen beschadigd raken als ze in hun vroege jeugd worden verwaarloosd, niet genoeg worden geknuffeld. Er zijn nu ook harde bewijzen dat er sprake is van een veranderde werking van de hersens bij verwaarloosde kinderen. Dat zegt het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Een kind dat van meet af lekker door de ouders is beknuffeld en besnuffeld, maakt ook als het groter wordt bij aanraking fikse hoeveelheden oxytocine aan.

Een hoog oxytocinegehalte wordt geassocieerd met een gevoel van vertrouwen en verbondenheid. Bij hoger niveaus is er sprake van een hogere weerbaarheid tegen stress en verslaving en komt het lichaam sneller tot rust. Angst wordt makkelijker onderdrukt.

Verdere functies van oxytocine:

De bij een vrouwelijk orgasme vrijkomende oxytocine speelt een belangrijke rol bij het faciliteren van het transport van spermacellen door de vagina, met het doel de conceptie te bevorderen. Sperma bevat zelf ook oxytocine.
Oxytocine speelt een rol bij de bevalling. Het veroorzaakt de contracties van het glad spierweefsel van de baarmoeder tijdens barensweeën ten gevolge van het oprekken van de cervix. Na de eerste baring verandert daardoor de hormoonhuishouding van de moeder structureel. Vanaf dat moment zijn vrouwen bijvoorbeeld sneller ongerust als er iets met kinderen gebeurt of gevoeliger voor babygehuil. Oxytocine zorgt tijdens het zogen dat er sneller moedermelk wordt aangemaakt.
Na de bevalling speelt oxytoxine een belangrijke rol bij het het regelen van de toeschietreflex bij het op gang brengen van de borstvoeding (lactatie).
Oxytocine bepaalt ook in sterke mate de mate van binding die de moeder met haar baby voelt. Omdat oxytocine ook een belangrijke rol speelt bij de hechting van moeder en kind, wordt het ook wel het “knuffelhormoon” genoemd.
Bij baby’s speelt oxytocine een belangrijke rol in de hersenontwikkeling, het helpt bij het associëren van sociale interactie met gevoelens van kalmte en plezier. Kinderen die in een vroege levensfase individuele aandacht ontberen, zoals in een weeshuis soms het geval is, kunnen symptomen ontwikkelen die sterk lijken op die van autisme.
Bovendien bevordert oxytocine dat er sneller een gevoel van verzadiging bij het eten optreedt.
Bij mensen met autisme wordt een lagere hoeveelheid oxytocine aangetroffen, hetgeen suggereert dat dit hormoon het onderkennen en begrijpen van sociale codes bevordert. Behandeling met oxytocine blijkt autistische personen inderdaad socialer te maken ten opzichte van autistische personen die met een placebo werden behandeld.

Samenvattend

In onze huid bevinden zich miljoenen zenuwuiteinden die een prikkel geven aan de hersenen. Deze zenuwuiteinden kunnen we door middel van massage stimuleren. Hierdoor gaat het hersengebied de hypothalamus, het hormoon oxytocine produceren wat via de hypofyse aan het bloed wordt afgegeven. Oxytocine beïnvloedt de spijsvertering, de ademhaling, het zenuwstelsel, en is belangrijk bij het geheugen. Tevens heeft dit hormoon een pijnstillend effect, werkt bloeddrukverlagend, het vermindert de aanmaak van stresshormonen en geeft een ontspannen hartslag.

Oxytocine wordt veelal aangemerkt als een typisch vrouwenhormoon maar ook mannen /vaders hebben hun oxytocine momenten. Bij het geboren worden en het vasthouden van het kind worden er ook bij hen oxytocine aangemaakt. Dit zorgt voor een hechtere relatie tussen vader en kind en wekt sterke beschermende gevoelens bij vader op.

Dus bij de eerstvolgende kans, allemaal knuffelen! Heel gezond 😉

Bron:

Medical News Today
The Oxytocin Factor – Kerstin Uvnäs Moberg