Ongeraffineerde en Natuurlijke Zoetmiddelen – Een overzicht

Bijna iedereen houdt wel van iets zoets van tijd tot tijd. Maar de meeste zoete producten te koop in de supermarkt zijn sterk bewerkt, gezoet met witte suiker en/ of glucose-fructosestroop. Dit zijn zeer sterk geraffineerde zoetmiddelen, ontdaan van vezels, vitaminen en mineralen. Het moge duidelijk zijn dat er wel betere alternatieven zijn! Toch blijkt dat er nog een hoop mensen niet scherp voor ogen hebben wat de verschillende natuurlijke zoetmakers zijn. Ook is niet altijd duidelijk wat de zoetkracht van de verschillende suikers is. Vandaag dus een overzicht om je te helpen gerichter te kiezen tussen de verschillende soorten zoetmakers.

Om te beginnen even een korte uitleg wat nu het verschil is tussen geraffineerd en ongeraffineerd. Geraffineerde suiker is ‘schoongemaakt’ in de fabriek. Tijdens dat schoonmaken wordt suiker mooi wit, langer houdbaar en neutraal zoet van smaak gemaakt. De methodes die ze hiervoor gebruiken hebben als gevolg dat de vezels en mineralen die er van nature inzitten, verwijderd worden. Nu is het zo dat juist die vezels en mineralen er voor zorgen dat een suiker beter in het lichaam opgenomen wordt. Denk bijvoorbeeld aan fruit in zijn geheel, in vergelijking met fructose (fruitsuiker). Fructose is wel een onderdeel van de vrucht, maar door het ontbreken van de vezels en andere micronutriënten, kan ons lichaam er niet veel mee. Hetzelfde geldt ook voor witte suiker en de reguliere rietsuiker die je in de supermarkt vindt.

Ongeraffineerde suikers zijn daarom vaak donker van kleur en kunnen een ietwat zoutige smaak hebben vanwege de aanwezige mineralen. Maar ook mede daardoor, is het minder belastend voor het lichaam.

Minder geraffineerde zoetmiddelen staan dichterbij hun oorspronkelijke vorm en hebben daarom een aantal voordelen. Dadelstroop, ahornsiroop en koud geslingerde honing bevatten nog wat stoffen die het lichaam nodig heeft om suikers te kunnen verwerken. Ze worden minder snel opgenomen in de bloedbaan zodat ze minder kans geven op bloedsuikerspiegel schommelingen.

Maar zelfs de meest onbewerkte suiker kan de bloedsuikerspiegel onnodig doen laten stijgen en daarmee het immuunsysteem ondermijnen. Gebruik dus altijd in mate. Het goede nieuws is dat een ‘zoete smaak’ af te leren is en je vrij snel went aan een minder zoete smaak in koek en gebak en dergelijke.

Keuze in natuurlijke zoetmiddelen

Als een recept vraagt om witte suiker, zou je allereerst kunnen experimenteren met appelmoes, geprakte rijpe banaan of pureerde dadels, rozijnen of pruimen – pas de hoeveelheid vocht in het recept daarop aan. Deze opties voegen vezels toe en geven het gebak een heerlijke smeuïge textuur.

Andere opties zijn:

Agave wordt gewonnen uit de agave cactus. Het is 25% zoeter dan suiker waardoor je minder nodig hebt in een recept. Er is momenteel veel controverse over agave en de manier waarop het gewonnen wordt. Hierdoor zou het alsnog een sterk bewerkt product zijn en daardoor niet veel beter af dan reguliere suiker. Anderen zeggen dat een donkere en biologische agavenectar (-siroop) beter geschikt is, omdat dat een teken is van minder hevige bewerking.

Rijststroop wordt gemaakt van bruine rijst en een ferment dat tesamen wordt ingekookt tot een siroop. Het is 50% minder zoet dan suiker en heeft een milde, caramelachtige smaak. Je kan er heel goed mee koken, bakken en marineren. Check voordat je een pot aanschaft wel het label om er zeker van te zijn dat het puur rijststroop is en niet een combinatie met maisstroop of glucosestroop.

Riersuiker wordt gemaakt van suikerriet dat mechanisch geplet wordt om de sappen op te vangen. Er zijn verschillende rauwe (onverhitte) rietsuikers te krijgen. Denk aan oerzoet (sucanat) en rapadura. De laatste heeft een wat fijnere structuur. Deze rietsuikers zijn online of bij natuurvoedingswinkels te krijgen.

Dadelstroop is een gezond zoetmiddel gemaakt van gedroogde, gemalen dadels. Sommige merken voegen havermeel toe om het beter te laten ‘lopen’. Anderen voegen olie toe zodat het wat zachter van structuur wordt. Dadelstroop is rijk aan ijzer, kalium en vitaminen en de hoge hoeveelheid vezels zorgt voor een betere opname in het lichaam. Dadelstroop verbrandt snel, dus als je het wilt gebruiken om mee te bakken, adviseer ik de oven niet hoger te zetten dan 180 graden.
Zelf dadelstroop is ook mogelijk. Kies dan altijd voor dadels zonder glucosestroop.

Diksap is ingekookt vruchtensap. Ideaal als vervanger voor limonade voor kinderen en om ijsjes mee te maken. Vanwege de duidelijke fruitsmaak, werkt dit het beste in fruitgebak. Kies wel altijd voor biologische diksap vanwege de pesticiden die op regulier fruit gebruikt worden.

Honing is een ieder zeer wel bekend. Maar de meeste honing die in de supermarkt te verkrijgen is, is machinaal verwijderd uit de honingraat en daarbij komt hitte vrij. Deze hitte doodt enzymen en mineralen die van nature in honing voorkomen en die het juist zo voedzaam maken. Kies daarom voor koud geslingerde honing. Maar wees ook daar kritisch mee: Echt koud geslingerde honing is eigenlijk alleen maar bij een imker te krijgen is me verteld. Honing is zoeter dan reguliere suiker, maar verliest veel van zijn zoetkracht tijdens het bakken. Ook kun je het niet gebruiken om pap mee te zoeten die nog op moet stijven. De enzymen zorgen ervoor dat de pap dun blijft.

Ahornsiroop is het ingekookte sap van ahornbomen. Er zijn verschillende gradaties in ahornsiroop. A is de aanduiding voor sap dat vroeg in het voorjaar is gewonnen. De smaak en kleur zijn licht. B is al een stuk donkerder en C wordt pas in het najaar gewonnen en bevat daarom veel mineralen en is krachtiger, haast medicinaal van smaak. Je kan er heel goed mee bakken en is erg lekker over pannenkoeken.

Melasse is het bijproduct van het raffineren van rietsuiker. De smaak is zoutig vanwege de mineralen en het is voornamelijk als stroop te verkrijgen bij natuurvoedingswinkels. Vanwege de typische smaak is het erg geschikt in kruidige baksels.

Palmsuiker is een suiker die oorspronkelijk werd gewonnen uit het sap van de arengpalm en de dadelpalm, dat uit de afgehakte plaatsen van de bloeiwijzen lekt. Palmsuiker is wat minder zoet dan gewone kristalsuiker en heeft een karamelachtige bijsmaak.

Kokosbloesemsuiker wordt gemaakt van de nectar van kokosbloesems. Deze nectar wordt langzaam ingekookt waardoor het suiker ontstaat. Kokosbloesemsuiker heeft een lage glycemische index wat betekent dat het je bloedsuikerspiegel redelijk met rust laat. Leuk weetje: Kokosbloesemsuiker is uitgeroepen tot de meest duurzame suiker. Kokosbloesemsuiker is iets minder zoet dan reguliere suiker, maar door de bijzondere smaak kun je met minder toe in een gerecht.

Stevia is de algemene benaming voor verschillende producten die van de steviaplant gemaakt worden. De beste en meest pure vorm is de gedroogde blaadjes. Deze blaadjes zin 30 keer zoeter dan suiker en zijn daarom lastig te doseren. Daar staat tegenover dat onderzoeken tot nu toe laten zien dat stevia de bloedsuikerspiegel met rust laat, oftewel geen schommelingen en is daarom het beste geschikt voor mensen met diabetes. Andere vormen zijn druppels, poeder en tabletjes. Deze vormen zijn sterk bewerkt en kunnen vele toevoegingen bevatten die niet bevorderlijk zijn voor de gezondheid. Beter is het om voor de groene blaadjes te kiezen. Zoet hiermee bijvoorbeeld je thee of koffie, smoothies en fruitmoes. Klik hier voor een Stevia Webwinkel tip: Groene Stevia

Tot zover het overzicht. Om erachter te komen welk zoetmiddel voor jou het meest geschikt is, kun je het beste wat gaan experimenteren om te zien hoe je er op reageert. Hartkloppingen, opgejaagd gevoel en hoofdpijn vaak binnen een uur nadat je wat zoets hebt gegeten, zijn duidelijke indicators dat je het zoetmiddel toch niet goed verdraagt.

Wat is jouw favoriete natuurlijke zoetmiddel? Wat heb je nog meer uitgeprobeerd?