Een Overvloed aan Oogst voor de Winter Bewaren

Misschien heb je net als ik een groentetuin en weet je je soms geen raad met de hoeveelheden groenten en fruit die daar nu vanaf komen en binnenkort gaan komen.

Of misschien heb je wel een paar fijne ‘wildplukplekken’ ontdekt waar zoveel groeit dat er niet tegenop te eten valt?

Of misschien kun je nu bepaalde groenten of fruit heel goedkoop groot inslaan, maar twijfel je of je daaraan wel moet beginnen, want wat moet je tenslotte met zoveel tegelijk?

Wat je ermee moet, met al die overvloed? bewaren, opslaan en conserveren voor in de winter natuurlijk! Zodat je straks, als je tuin er maar kaal bijstaat en ook het aanbod verse seizoensgroenten in de winkels beperkt is, je toch nog een beetje van de zomer kunt blijven proeven en genieten. Je kunt dit op verschillende manieren doen en tegenwoordig is invriezen de meest voor de hand liggende manier.

1. Invriezen

Natuurlijk weet ik niet wat jouw situatie is, maar ik weet wel dat er in deze tijd van het jaar van alles en nog wat aan groenten en fruit in grote hoeveelheden te verkrijgen is en dat lang niet iedereen over een grote vriezer beschikt en wellicht wil je ook wel eens iets anders dan alles maar in te vriezen, want die ruimte in de vriezer kun je nu juist zo goed gebruiken voor de aanschaf van vleespakketten, het opslaan van klaargemaakte maaltijden en lekkernijen en andere zaken.

Toch zitten mijn vriezers (ja, ik heb er meer dan 1..!) stampvol, ook met zomerfruit en rabarber, want ik mag nu eenmaal graag af en toe een sorbet of een smoothie maken daarmee.

Groenten en kruiden kun je vaak ook prima invriezen. Het is heerlijk om een voorraadje van verschillende groentes in je vriezer te hebben liggen. Denk aan doperwten, peultjes, snijbonen, bloemkool roosjes, broccoli roosjes, spinazie, preiringen, boerenkool etc. En kruiden als in ringen gesneden bosui, dille, basilicum, kervel, peterselie, selderij etc.

Maar hoe dan ook, de ruimte is beperkt en het houdt een keer op en dan is het handig dat je weet dat er nog andere manieren zijn, manieren die vaak al duizenden jaren oud zijn en gebruikt werden lang voordat de vriezer was uitgevonden.

2. Wecken

Wecken, ook wel gewoon inmaken genoemd, is mijn minst favoriete manier van bewaren en conserveren. Als ik zoveel tomaten van mijn paar planten in mijn kleine kas zou hebben, dat ik me geen raad wist met de hoeveelheden, zou ik deze inmaken, maar verder is er niets dat ik zou inmaken, omdat ik de voorkeur geef aan andere manieren van bewaren. Helaas heb ik nooit zoveel tomaten, dus weck ik eigenlijk nooit.

Ben jij wel iemand die graag inmaakt, dan is een weckketel onontbeerlijk en natuurlijk weckpotten! Houd er wel rekening mee dat er bij het wecken van niet-zure groenten een kans bestaat op botulisme.

3. Jam of siroop (inmaken met suiker)

Ook deze manier gebruik ik maar weinig, ik vind het vaak zo zonde van de vruchten. Al het frisse gaat eraf door de suiker…

Maar smaken verschillen en misschien vind jij jam wel heerlijk. Op deze site vind je uitgebreide informatie over het maken van jam.

Ook chutneys, een soort kruidige jam waar ook vaak azijn wordt toegevoegd, maak ik niet meer, want het gaat toch nooit op, niemand eet ze hier…

4. Inmaken in Azijn

Vaak wordt het in azijn leggen gezien als dé traditionele manier van inmaken, maar volgens mij klopt dit niet helemaal. Voordat het inleggen in azijn algemeen goed werd, werden groenten en fruit namelijk vaak gefermenteerd. Het zuur, dat de conserverende werking heeft was dan een bijproduct van de melkzuurgisting.

Omdat in azijn ingemaakte groenten, zoals bijvoorbeeld augurken de gezonde melkzuurbacteriën en allerlei enzymen missen, geef ik de voorkeur aan fermenteren als vergelijkbare bewaarmethode, zie laatste punt. Ook vind ik de smaak van azijn veel te heftig, daar moet dan alweer een zoetstof bij om die wat te verzachten, maar ook daar ben ik niet gek op. Geef mij maar de mildere zure smaak van melkzuur, gezonder en lekkerder!

5. Conserveren met Alcohol

Alcohol is natuurlijk een conserveermiddel bij uitstek, maar ook dit is niet mijn favoriet voor zeg maar de bulk aan producten, hoewel het zo nu en dan wel erg leuk is. Zo maakte ik vorig jaar nog sleedoornbessen in in jenever.

Al wat je nodig hebt is het fruit, kruiden, een sterke drank en potten of flessen. Omdat je hier nooit heel veel van zult gebruiken (toch?), is het niet zo geschikt voor de grote bulk aan oogsten, maar het kan op z’n tijd natuurlijk erg lekker zijn!

6. Bewaren in Vet of onder Olie

Als ik bouillon heb gemaakt en ik schep het vet er niet af, dan blijft de bouillon onder die laag vet heel lang goed, vaak wel weken! Ook mijn zelfgemaakte leverpaté kan ik heel lang goed houden onder een laag ghee. Dit werkt allemaal heel goed, want vetten zijn een prima conserveermiddel.

Zo kun je ook allerlei kruiden bijvoorbeeld onder olie bewaren, maar met knoflook zou ik voorzichtiger zijn in verband met botulisme. Je leest er meer over op Edith’s Keuken, zij heeft alles voor je uitgezocht met betrekking tot botulisme en bewaren onder olie.

7. Drogen

Dit is een van mijn favoriete manieren van bewaren geworden. Het gedroogde product neemt veel minder ruimte in op deze manier, het werkt lekker praktisch en je kunt je gedroogde waar ook uitstekend gebruiken om onderweg mee te nemen.

Hier kon je bijvoorbeeld al lezen hoe ik mijn overschot aan courgettes droog in mijn droogoven.

Groenten als courgettes en boontjes en fruit als pruimen of appels kun je er in drogen om later weer te wellen en in gerechten te gebruiken, maar je kunt ook je groenten drogen en eventueel nog kruiden om zo als snack te eten. Het zelfde geldt natuurlijk voor fruit. En ook super leuk en lekker is het maken van wat ze in Amerika fruit leather noemen, een soort lap van gedroogde vruchtenpuree.

Of wat dacht je van ‘zon’ gedroogde tomaten?

Helaas is het in ons kikkerlandje meestal te vochtig om dit echt buiten in de zon te kunnen doen, maar gelukkig zijn er ook droogovens te koop en die werken echt super! Ik zou niet meer zonder de mijne kunnen!

8. Fermenteren (Melkzuurfermentatie)

Dit is om verschillende redenen veruit mijn favoriet. Fermenteren maakt, net als het inleggen in azijn (zie punt 4), gebruik van de conserverende werking van een zuur. Dit zuur wordt geproduceerd door melkzuurbacteriën, de gezonde bacteriën. Andere bacteriën, de kwaadwillende zullen we maar zeggen, gedijen niet in een zure omgeving.

De redenen dat fermenteren mijn favoriete conserveringsmethode is, zijn:

• Super gezond, want juist de goede bacteriën krijgen de kans om te groeien en deze produceren bovendien op hun beurt ook weer allerlei gezonde stofjes.
• Lekker. Soms is het een kwestie van wennen of leren eten, maar vergeet niet dat veel bekende delicatessen allemaal het product van fermentatie zijn. Denk aan salami, koffie, thee, vanille, maar ook de bekende zuurkool en yoghurt zijn allemaal het resultaat van fermentatie. In vergelijking met in azijn ingelegde groenten, vind ik persoonlijk melkzuurgefermenteerde groenten als bijvoorbeeld komkommers (augurken) veel lekkerder, minder bijtend zuur, zoet erbij is niet nodig.
• Leuk. Hoewel ik alles in de keuken wel leuk vind om te doen, vind ik dit toch altijd het meest interessante. Hier gebeurt echt iets, het leeft, het bruist en het borrelt. De smaak verandert ook echt en is steeds weer anders: na een paar dagen, na een week, na een maand en na een jaar fermenteren. Super interessant!

Niet bekend met fermenteren? Op mijn andere blog vind je een heel makkelijk recept om mee te beginnen: gefermenteerde gember wortelen. Makkelijk en lekker!
Meer lezen over fermenteren? Het prachtige boek Verrot Lekker helpt je op weg en geeft je volop inspiratie, een echt ‘doe-boek’ voor beginnende en gevorderde fermentors!

Wat is jouw favoriete manier om het overschot van de zomer en herfst op te slaan voor de winter?
Laat me weten in de reacties hieronder!