Op het moment dat je besluit niet meer met pakjes en zakjes te koken, kom je al gauw uit bij losse kruiden en specerijen. Maar welke kruiden en specerijen zijn handig om in huis te hebben? Hieronder vind je mijn lijst met favoriete en meest gebruikte kruiden en specerijen gebaseerd op bijna tien jaar uitproberen, verzamelen, combineren en weggooien.
Vers
Bepaalde kruiden en specerijen kun je vers prima in huis hebben.
- Rozemarijn – Groeit erg makkelijk op een schaduwplek in je tuin of balkon. Gewoon in een pot. Knip af wat je nodig hebt. Lekker bij gevogelte.
- Tijm – Ook tijm kweek je in een pot, of in de volle grond waar het zijn eigen gang gaat. Heerlijk in Franse gerechten, gerecht waar veel ui in verwerkt is en in Jamaicaanse gerechten met zwarte bonen en mango.
- Munt – Tip: tenzij je veel ruimte hebt en op zoek bent naar een snelle bodembedekker, kweek je munt in een pot. Knip af wat je nodig hebt en wees niet al te bang dat je munt kapot knipt. Het kan wel wat hebben.
- Chili – Verse rode chili’s kun je in je vensterbank kweken. In de zomer zet je de pot buiten, in de winter haal je ‘m naar binnen. Chili’s over? Bewaar ze in de vriezer voor later gebruik.
- Knoflook – Plant knoflook nu, eind september, begin oktober, om er volgend jaar profijt van te hebben.
- Bieslook – Ook zo’n vergevingsgezind kruid. Groeit goed in de schaduw en heeft weinig aandacht nodig. Lekker in hüttenkäse, over de omelet of in een salade.
- Dille – Kweek je eigen in een pot of in de volle grond, knip af wat je nodig hebt en droog dat vervolgens. De smaak is dan veel voller en het is een stuk goedkoper dan in de winkel. Dille is lekker over vis uiteraard, maar ook in Scandinavische gerechten.
- Koriander – Weet je, ik ben gek op koriander. Ik eet het zo. Maar om zelf te kweken, dat is mij nog nooit gelukt. Het plantje verlept, gaat dood en geeft gewoon op. Dus ik koop vooralsnog steeds een doosje met koriander wanneer ik het nodig heb. Heerlijk inefficiënt! Maar verse koriander is erg lekker in gerechten uit India, het Midden-Oosten, Marokko en om een pesto van te maken.
Gedroogd
Gedroogde kruiden gaan lang mee, mits ze droog en koel bewaard worden. Gedroogde kruiden zijn op hun best wanneer de geur je als het ware bij de neus grijpt. Op het moment dat ze stoffig ruiken, kun je ze weggooien, qua smaak voegen ze dan weinig tot niets meer toe aan het gerecht.
- Oregano – Typisch Italiaans kruid. Lekker daarom in Italiaanse gerechten.
- Basilicum – Hoewel basilicum vers het lekkerst is, is het handig om wat gedroogd achter de hand te hebben. Mijn resultaten met basilicum kweken zijn wat wisselvallig geweest namelijk. Uiteraard lekker in Italiaanse gerechten, maar ook erg bijzonder over aardbeien.
- Venkelzaad – Moeders met baby’s die veel last hebben van krampjes kennen deze smaak waarschijnlijk goed. Gedroogde venkel helpt erg goed bij indigestie en spijsvertering. Maar venkel is ook erg lekker bij varkensvlees, sinaasappel en in pannenkoekenbeslag.
- Laurierblad – Ik heb inmiddels een laurierplant bij de voordeur staan die het verrassend goed doet. Maar een zakje gedroogde laurierblaadjes is altijd handig om in huis te hebben. Lekker in soep, stoofschotels en meegekookt in de rijst.
Specerijen
Specerijen krijg je meestal alleen maar gedroogd aangeboden, omdat zelf kweken lastig is in ons koude kikkerlandje. Een basisvoorraad aanleggen is minder lastig. Let ook bij specerijen op de houdbaarheid. Specerijen zullen niet zo snel verrotten, maar de houdbaarheidsdatum geeft aan tot wanneer de smaak en kwaliteit op hun best zijn. Vaak kun je op een gerecht voor vier personen toe met kwart of halve theelepels per specerij om echt de smaak te proeven. Als je meer nodig hebt of je ruikt het specerij nauwelijks nog, is het tijd om nieuwe te kopen.
- Kurkuma – Erg gezond, maar het geeft gerechten ook een prachtige gele kleur. Teveel kurkuma en het wordt bitter, dus wees voor de smaak wat terughoudend. Kurkuma gebruik je in Oosterse gerechten, om ontstekingsremmend thee van te maken en om iets mooi geel te kleuren.
- Kaneel – Ik gebruik sinds twee jaar uitsluitend Ceylon kaneel. Deze heeft een veel uitgesprokener smaak dan de Kassie. Hoewel de laatste een stuk goedkoper is, vind ik het toch waard vanwege de diepe kaneelsmaak die je krijgt.
- Nootmuskaat – Een nootmuskaat kopen met een rasp is naar mijn mening de beste manier om nootmuskaat te gebruiken. Je kunt beter doseren en de smaak blijft langer goed. Nootmuskaat strooi ik rijkelijk over allerlei groenten vlak voor serveren.
- Kruidnagel – Ik heb zowel hele als gemalen kruidnagel in huis. De hele gaan in stoofschotels van groenten of vlees, de gemalen kruidnagel doe ik in gebak, curry of in zelfgemaakte notenpasta.
- Komijn – Heerlijke, aardse komijn. Als kind was ik al gek op komijnekaas en knaagde ik op de zaadjes. Samen met kruidnagel, koriander, chili en kurkuma heb je een klassieke curry smaak te pakken. Maar komijn is ook erg lekker over komkommer en boontjes.
- Zoete paprika – Zelf goulash maken of zin in Tex Mex? Dan mag de paprika niet ontbreken. Het geeft een heerlijk rokerige smaak aan deze gerechten en een diepe rode kleur.
- Vanille – Vanillepeulen zijn het meest voordelig, maar daar heb je ook het meeste werk van. Koop een fles wodka en doe hier een paar opengesneden peulen in om vanille extract te maken. Je kunt ook vanillepoeder kopen.
Kant en Klaar mengsels
Het gemak dient de mens en dus zijn een aantal kant en klaar kruidenmengsels erg makkelijk. Een goed kant en klaar mengsel bevat geen toevoegingen als plantaardige olie, suiker of glucosestroop en zeker geen MSG of E-621. Sommige mengsels bevatten wel zout. Check de labels dus altijd voordat je koopt.
- Italiaans – Al sinds jaar en dag maak ik mijn eigen Italiaanse saus. Gewoon met tomaten, ui, veel knoflook en Italiaanse kruiden. De ene keer doe ik dit met losse kruiden, de andere keer kies ik voor een mengsel. Zeker als er kieskeurige eters aanwezig zijn, is dit mengsel erg handig. De smaak is toegankelijk en herkenbaar. Geen gezeur dus over dat de spaghetti ‘raar smaakt’.
- Gehakt – Lekkere gehaktballen maak ik met een combi van vlees en noten of peulvruchten. Voorheen deed ik dan steeds iets anders qua kruiden, maar dat was niet altijd een succes. Dit kruidenmengsel voor gehakt is erg lekker en valt goed in de smaak.
- Kerrie – Ja, laat ik jullie eens wat vertellen. Een tijd terug beloofde ik gevulde eitjes te maken voor een verjaardag of iets dergelijks. Ik dacht: Eitje! 😉 Koken, dooier mengen met mayo en wat zout en peper en klaar! Nou, niet dus. Er zat nauwelijks smaak aan de gevulde eitjes. Ja, knoflook. Rauwe knoflook, omdat ik dacht dat dat de smaak was. Mijn moeder wees me niet al te subtiel op deze hiaat en bij navraag bleek dus dat zij altijd gewoon heel eenvoudig kerriekruiden gebruikte. Sindsdien heb ik altijd een potje kerriekruiden in de kast staan. Lekker in een omelet, door de zelfgemaakte nasi (ook met bloemkoolrijst!) en door het befaamde gevulde eitje.
- Peperkoekkruiden – De tijd komt er weer aan, dus heb ik weer een pot in huis gehaald. Lekkere peperkoekkruiden om zelf speculaas en pepernoten mee te maken. Dit is echt seizoengebonden, want als het op is, zo tegen februari, koop ik ook geen nieuwe meer dan pas in de herfst.
Kruiden en Specerijen basisvoorraad
Dus daar heb je’m, mijn basisvoorraad kruiden en specerijen. Door de tijd heen heb ik ook wel andere in huis gehaald en tijdelijk gebruikt, maar dit zijn de kruiden en specerijen waar ik steeds weer naar teruggrijp en die ik graag en regelmatig gebruik. Uiteraard horen zout en peper in dit rijtje thuis, maar dat leek me zo voor de hand liggend, dat ik er nu pas achter kom dat ik ze niet op de lijst heb gezet!
Bewaar je kruiden en specerijen altijd op een donkere en koele plaats. En om het jezelf makkelijk te maken raad ik je aan om ze in potjes te bewaren in plaats van in zakjes. Dit om uitscheppen te vergemakkelijken.
En jij? Wat zijn jouw favoriete kruiden en specerijen?
